آموزش بهترین روش های آنالیز خاک زمین های کشاورزی

گیاهان موجودات بسیار حساسی هستند و کوچکترین تغییراتی در شرایط محیطی و جوی روی آن ها تاثیر می گذارد. حتی گاهی اگر جای یک گلدان را در خانه تغییر دهید ممکن است به اصلاح گل قهر کند. میزان نور، حجم آب مصرفی و مواد مغذی گیاهان جزو موارد حیاتی آن ها هستند. مبحث امروز ما بررسی وضعیت خاک و مواد مغذی آن است. بدین منظور باید بتوانیم خاک را آنالیز کنیم.

گاهی آزمایشگاهی در دسترس نیست یا حتی منابع مالی ما امکان دادن نمونه به آزمایشگاه را نمی دهد. از طرفی نمی توان بدون اینکه شرایط خاک را بدانیم هیچ کاری روی آن انجام دهیم. چون ممکن است تمام هزینه ها به هدر رود. ما با درک این شرایط سعی کرده ایم کشاورزان و باغداران را حمایت کنیم و در این راستا  روش های بسیار ساده و ارزان برای آنالیز خاک توسط خودتان را آموزش خواهیم داد. با ما در ادامه همراه باشید.

همه ی می دانید که موارد مهم در خاک شامل PH، میزان نیتروژن، میزان فسفر و پتاسیم است البته میزان تخلل خاک، میزان اکسیژن خاک و خیلی موارد دیگر نیز در خاک اهمیت دارند ولی این 4 مورد بسیار مهمتر می باشند.

اهمیت میزان PH خاک

گیاهان هر کدام شرایط ویژه ای برای رشد دارند بعضی از آن ها در PH اسیدی رشد می کنند و بعضی در شرایط خنثی. مثلاً بوته های خیار و گوجه فرنگی و فلفل در PH اسیدی و در حدود 5.5 بهترین میزان رشد را دارند. بنابراین اگر شما می خواهید امسال در زمینتان گوجه و خیار بکارید باید پی اچ خاک را به شرایط بهینه برسانید. اما قبل از این کار باید بدانید اصلاً PH چند است. ما در ادامه روش های آنالیز PH در خاک را خواهیم گفت.

اهمیت میزان نیتروژن در خاک

میزان نیتروژن خاک ارتباط مستقیم دارد با میزان رشد برگ های یک گیاه. هرچه میزان نیتروژن خاک بیشتر باشد رشد برگ ها بیشتر خواهد بود. اما اگر این رشد خارج از حالت طبیعی باشد، به گیاه صدمه میزند. یعنی گیاه به علت ازدیاد نیتروژن شروع به افزایش برگ می کند اما زمان که باید میوه بدهد دیگر خبری از میوه نخواهد بود و برگ ها به صورت ناگهانی شروع به زرد شدن و بعد ریزش می کنند. بنابراین یکی از موارد که باید به دقت اندازه گیری شود میزان نیتروژن است.

فسفات چه تاثیری روی گیاهان دارد؟

فسفر در گیاه در فتوسنتر و انتقال ژنتیکی نقش دارد. اگر میزان فسفر خاک کم باشد برگ درخت یا گیاه کم می شود و رنگ آن نیز غیر طبیعی می شود. اما اگر اندازه ی آن زیاد باشد نیز خطرناک است و گیاه را دچار مسمومیت می کند. همچنین مصرف زیاد فسفر با عنصر روی تداخل می دهد و مانع از جذب Zn  توسط گیاه می شود و گیاه را دچار فقر روی می کند. این موارد ما را وادار می کند که روش های آنالیز خاک را دقیقتر مطالعه کرده و مورد استفاده قرار دهیم.

اثر پتاسیم خاک بر گیاهان

پتاسیم که یون بسیار حیاتی برای گیاهان است. کمبود پتاسیم موجب شکنندگی گیاه، کاهش قاومت در برابر سرما و گرما و حتی میزان آب دریافتی توسط گیاه می شود. زیاد بودن پتاسیم نیز عوارض زیادی دارد ممکن است در میزان نیتروژن تداخل کرده مانع از جذب نیتروژن توسط گیاه شود. در مورد عناصری مانند کلسیم (Ca) و منیزیم (Mg) نیز تداخل می دهد.

با مطالعه موارد فوق به اهمیت این چهار اصل پی بردیم. حالا باید برویم سراغ تست خاک.

تهیه کیت تست خاک

کیت تست خاک یک بسته است که شامل 4 لوله ی آزمایش کوچک و چندین قرص می باشد. هر کدام از این لوله های با درب های رنگی از هم تفکیک شده اند. و قرص ها نیز مانند لوله ها به رنگ های متفاوت موجود هستند. تصویر زیر را ببینید.

این بسته چندان قیمت بالایی ندارد اما بسیار با ارزش است. هر کدام از درب های این لوله ها نشان دهنده یک عنصر خاص است. رنگ سبز برای اندازه گیری میزان PH خاک است. رنگ نارنجی برای میزان پتاسیم و رنگ آبی، فسفر و در نهایت رنگ بنفش گویای عنصر نیتروژن خواهد بود. درون این بسته یک کاتالوگ نیز موجود است که کاربرد آن را خواهیم گفت. قرص ها که به شکل کپسول می باشند نیز حاوی ترکیبی از بیکن سودا و سرکه می باشند.

قبل از استفاده از این کیت باید روش نمونه برداری از خاک را بدانیم. چون نمونه برداری یکی از اصلی ترین مراحل در پروسه آنالیز خاک است. اگر زمین یا باغ شما خیلی بزرگ است می توانید ابزار مخصوص نمونه برداری را تهیه کنید ولی اگر زمین کوچکی را مورد آزمایش قرار داده اید، می توانید با یک لوله ی باریک به قطر 2 الی 4 سانتی متر نمونه برداری کنید. نمونه مورد آزمایش از چندین نقطه از زمین برداشته می شود؛ این نقاط را به صورت زیگزاکی انتخاب می کنند. لوله گفته شده را تا عمق 20 سانتی متری زمین فرو می بریم و لوله را بیرون می کشیم. نمونه هدف، همان است که در نوک لوله جمع شده است یعنی خاکی که از عمق برداشته می شود.

روش استفاده از کیت تست خاک

یک کاغذ تمیز برمیداریم و خاکی که در نوک لوله جمع شده را روی کاغذ انتقال می دهیم و بقیه را به زمین برمی گردانیم. نمونه های دیگری را که برداشته ایم راهم همین کار را می کنیم. توجه کنید که مقدار خاکی که از هر نمونه برداری روی کاغذ می ریزیم تقریباً یکسان باشد (به صورت چشمی). این نمونه ها را با هم ترکیب کنید تا یکدست شود. کیت سبز را که برای تعیین PH خاک است را بردارید. هر لوله توسط خطوطی به 4 قسمت تقسیم شده است. به اندازه اولین علامت از نمونه ی همگن شده را داخل آن بریزید و سه قسمت دیگر را آب مقطر بریزید.

فراموش نکنید که نباید دستتان یا هر شی ء آلوده ی دیگری به خاک تماس داشته باشد. چون روی آنالیز ما تاثیر خواهد گذاشت. درب کیت را ببندید و با سرعت بالا و به مدت 2 دقیقه آن را هم بزنید و بعد در جایی ثابت قرار دهید.

برای لوله های بعدی نیز همین کار را انجام دهید و بعد از هم زدن همه را به صورت ایستاده در جایی قرار دهید. حدود 1 الی 2 ساعت به آن زمان بدهید. آنچه که باید تجزیه و تحلیل شود محلول روی خاک در هر کدام از کیت ها است. در این مرحله باید چشم تیزبینی داشته باشید تا بتوانید تغییر رنگ ها را تشخیص دهید.

بررسی نتیجه آنالیز خاک

خاطرتان هست در یکی از پاراگراف های بالا گفتیم که یک گاتالوگ درون کیت است؟ این کاتالولگ بسیار با اهمیت است و کل نتایج تست خاک ما به این کاتالوگ وابسته است. به ترتیب می خواهیم هر کدام از تست های خاک را با هم بررسی کنیم. از کیت  سبز شروع می کنیم که نشان می دهد PH خاک در زمین ما چقدر است. تصویر زیر را ببینید.

کیت سبز را به آرامی برمیداریم و نزدیک کاتالوگ می کنیم. رنگ محلول سطح خاک را با رنگ های درون کاتالوگ می سنجیم. نزدیکترین رنگ را روی کاتالوگ انتخاب می کنیم و عدد آن را می خوانیم. حتماً شما می دانید که به پی اچ 7 خنثی می گویند و به PH های با عدد بالاتر از 7، قلیایی و به پایین تر از 7، اسیدی می گویند. یعنی از نمونه ی ما حدود 5 الی 6 بود یعنی PH خاک اسیدی است. در محدود پی اچ 5.5 الی 7 می توان گوجه، خیار و فلفل را کاشت. در صورتی که محصول هدف چیزه دیگری است باید بدانید که آن محصول در چه پی اچی نتیجه می دهد تا PH خاک را تنظیم کنید.

تشخیص میزان فسفر و نیتروژن و پتاسیم در خاک

در روش های آنالیز خاک بررسی کیت های بعدی را هم باید مد نظر قرار دهیم. در همان کاتالوگ راهنمایی برای این کیت ها نیز وجود دارد که به شکل زیر است.

کیت را نزدیک کاتالوگ می بریم و رنگ آن را با نمونه های روی کاتالوگ تطبیق م دهیم. با هر کدام از رنگ ها همخوانی داشته باشد می توان تشخیص داد که میزان پتاسیم بالا است یا پایین و یا حتی خیلی پایین که در بالا تا حدودی عوارض هر کدام را گفتیم. در مورد نیتروژن و فسفر نیز همین قاعده برقرار است. بدین ترتیب شما با کمترین هزینه توانستید خاک را تست کنید و  با خیال راحت به کاشت درخت یا سایر محصولات بپردازید.

قابل ذکر است که این کیت ها را می توانید چندین و چند بار استفاده کنید به شرط اینکه بعد از استفاده با استفاده از آب مقطر تمییز بشویید. تعداد قرص های نیز برای این است که بتوانید چندین بار استفاده کنید. در همه ی موارد فوق اگر خاک دچار کمبود یا ازدیاد ماده ای است می توان این موارد را با کودهای شیمیایی و ارگانیک تنظیم کرد.

در صورتی که شما نمی خواهید برای این کیت ها هزینه کنید می توانید خودتان ظروفی را در نظر بگیرید که بتوان درب آن را بست. بجای استفاده از قرص ها هم می توان یک ترکیب از بیکن سودا (نشاسته) با سرکه سیب استفاده کنید. سرکه حتماً باید سرکه ی سیب یا سرکه سفید باشد. امیدوارم  این مقاله برای شما مثمر ثمر بوده باشد.

همراهان عزیز شما می توانید برای تهیه همه ی انواع کودها و سم و بذر و  تجهیزات کشاورزی و باغداری به سایت فروشگاهی ریحان سبز مراجعه کنید و همچنین می توانید از مشاوره ی همکاران ما در حوزه ی کشاورزی و باغداری بهره مند شوید. جهت اطلاعات بیشتر با شماره تلفن 02433548975 تماس حاصل کنید.

می توانید در اینستاگرام ما را دنبال کنید.

.