کود شیمیایی به طور کلی به دسته فسفاته و ازته تقسیم می شوند و کود فسفاته نیز به سه شکل کود سوپر فسفات و سوپر فسفات تریپل و آمونیوم فسفات وجو دارد. اگر بخواهید اصولی کار کنید و به نیاز واقعی زمین بپردازید و نه به شکل سنتی، که از کودهای دلخواه و با پیشنهادات دوستان است کار کنید باید قبل از هر اقدامی از نقاط مختلف زمین نمونه برداری کنید. نمونه را به آزمایشگاه های آنالیز خاک داده و بعد از بررسی نتایج حالا می توان به خرید کود اقدام کرد.
در بین انواع کود که در مقاله ی انواع کودهای شیمیایی گفته شد، چند نوع کود فسفاته وجود داشت با نام های سوپر فسفات تریپل و دیگری سوپر فسفات ساده که مجالی نشد در باره ی آن ها سخنی گفته شود. البته به دلیل مهم بودن موضوع مایل بودیم که این دو کود را به صورت جداگانه مورد بررسی قرار دهیم.
کود شیمیایی سوپر فسفات ساده (SSP)
فسفات دومین ماده ی معدنی و ریز مغذی مورد نیاز گیاهان است که البته فسفات نیز به طور طبیعی در زمین وجود دارد. اما مشکل اینجاست که فسفات موجود قابل استفاده برای گیاه نیست. یعنی گیاه نمی توان فسفات موجود در لایه های زمین را مورد استفاده قرار دهد. به همین دلیل و به دلیل اهمیت کود فسفاته، شرکت ها به تولید این کودها با ترکیبات مختلف پرداختند.
چیزی که باعث اهمیت زیاد این کود شده، داشتن مواد مغذی مانند گوگرد و کلسیم است که هر کدام به میزان چشم گیری در ترکیب کود فسفاته ی سوپر فسفات وجود دارد. این کود شامل 5.21 % فسفر که 5.18 % آن در آب حل می شود و جالب اینکه مقدار گوگرد 12% و مقدار کلسیم 20% است علاوه بر این ها عناصری مانند منگنر و منیزیم و آهن نیز در آن ها موجود است که این نوع کود تنها منبع این عناصر است. گوگرد برای زمین با ارزش است مخصوصاً در زمین های قلیایی که میزان آهک آن زیاد است.
فسفر در ترکیب کود سوپر فسفات، کاملاً قابل انحلال در آب است ولی چون دیر جذب است باید قبل از اینکه دانه کاشته شود، این کود را با خاک ترکیب کرد.
این کود برای درختان و همچنین برای صیفی جات و محصولات زراعی و حتی محصولات گلخانه ای هم مصرف می شود ولی چیزی که درباره ی همه این ها مهم است اینکه، روش استفاده کود باید از روش چالکود باشد تا بهترین نتیجه حاصل شود. در غیر اینصورت میزان جذب فسفر و سایر مواد معدنی کاهش یافته و مصرف کود افزایش می باد و در نتیجه هزینه ها بالا می رود.
کود شیمیایی سوپر فسفات تریپل (TSP)
سوپر فسفات تریپل در بین تمام کودهای فسفاته، مهمترین و باارزش ترین است اما جالب اینجاست که به قدری ناشناخته است که کارخانه های تولید این نوع کود را با مشکل مواجه کرده و آنها را رو به تعطیلی برده است. اما علت چیست؟ علت آن عدم آگاهی از ویژگی های های این دو نوع کود است. چرا که کشاورزان در تمام مدت از کود آمونیوم سولفات استفاده کرده اند و با آن نیازهای خاک را در باره ی فسفات و نیتروژن مرتفع کرده اند و بسیار هم از این کود رضایت دارند اما آنچه که در کود آمونیوم سولفات باعث رشد گیاه و بهبود کمی و کیفی محصولات آن ها بوده، میزان فسفر موجود در آن کود بوده ولی کساورزان آن را به نیترات و نیتروژن نسبت می دهند.
حالا اگر کشاورزان بدانند که در مورد کودهای سوپر تریپل و سوپر ساده، یک مزیت عمده وجود دارد که می توان میزان مصرف کود آن ها را کاهش و میزان محصولات راافزایش دهد آیا می توانند به این گزینه فکر نکنند؟! البته که نه. اما آنچه که باعث برتری کود سوپر فسفات تریپل و سوپر فسفات ساده شده این است که این در کودها فسفر در حضور عناصری مانند گوگرد و آهن و منیزیم، یک ترکیب پایدار تشکیل می دهد که با وجود آب انحلال آن کاهش نمی یابد. بنابراین مصرف کود کاهش یافته و هزینه ها پایین می آید.
تولید کود سوپر فسفات ساده و سوپر فسفات تریپل
اتفاق مهمی که اخیراً در کشور ما رخ داده این است که در تولید کودهای سولفاته به خودکفایی رسیده ایم. چون ایران در تامین مواد اولیه که سنگ های فسفاته است دچار مشکل بود امکان تولید کود در داخل موجود نبود و تمام کودها از خارج از کشور وارد می شد. اما اخیراً تمام کود فسفاته کشور در داخل تولید می شود. ما در اینجا فرایند تولید کود فسفاته را به اختصار به شما توضیح می دهیم.
فرایند تولید کود سوپر فسفات به روش Den
بعد از وارد شدن سنگ فسفات به داخل کارخانه، این سنگ ها توسط سنگ شکن خرد می شود و به درون آسیاب های بزرگ انتقال داده می شود تا به ذرات ریزتر تبدیل شود. این کار کمک می کند کود به دست آمده هم یکدست باشد و هم تمام مواد به طور کامل با هم واکنش دهند. در مرحله همه این خاک را در یک مخزن ریخته و به آن اسید فسفریک اضافه می کنند. در این مرحله گازهای متصاعد شده از واکنش بین اسید فسفریک و سنگ فسفات را باید حذف کرد که برای این کار از فن های قوی استفاده می کنند.
بعد از حذف گازها، ماده ی خمیری شکل بدست آمده را به یک مخزن دیگر انتقال می دهند و اجازه می دهند خشک شود که به آن کیورینگ می گویند. خمیر در طی کیورینگ در زمان 14 الی 30 روز تقریباً خشک شده و به صورت کلوخه ای در می آید. این کلوخه ها را با لودر جابه جا می کنند و به درون آسیاب برای خردایش می برند. در نهایت بعد از خردایش به سیستم گرانوله کننده هدایت می شود وسوپر فسفات تریپل گرانوله را ایجاد می کنند.
فرایند تولید کود تریپل سوپر فسفات می تواند به دو روش انجام شود که یکی Den است و دیگری Slurry است که آنچه ما درباره ی آن سخن گفتیم شامل روش Den بود.
کود سوپر فسفات ساده بهتر است یا سوپر فسفات تریپل؟
برای اینکه بدانید کدام کود بهتر است یک مقایسه بین خواص آن ها می گذاریم.
- تریپل فسفات، دارای مقدار زیادی P2O5 است که در هنگام انحلال فقط قسمتی از آن حل می شود و بقیه آن به صورت نامحلول خواهد بود. ولی در فسفات ساده مقدار فسفات موجود 5% است که همه ی آن در آب محلول و مورد استفاده ی گیاه قرار می کیرد.
- تریپل فسفات به دلیل میزان فسفات بالا ریز مغذی دیگری ندارد ولی سوپر فسفات ساده دارای ریز مغذی های زیادی است که همه ی آن ها قابل استفاده توسط گیاه هستند.
- در سوپر فسفات ساده وجود گوگرد باعث نرمی و متخلل بودن خاک می شود. در حالی که در استفاده از تریپل فسفات خاک سفت می شود و میزان آبی که در خود نگه می دارد کم خواهد بود.
- سوپر فسفات ساده به طور کامل در ایران تولید می شود ولی مواد اولیه تریپل فسفات وارداتی است.
همراهان عزیز شما می توانید برای تهیه همه ی انواع کودها و سم و بذر و تجهیزات کشاورزی و باغداری به سایت فروشگاهی ریحان سبز مراجعه کنید و همچنین می توانید از مشاوره ی همکاران ما در حوزه ی کشاورزی و باغداری بهره مند شوید. جهت اطلاعات بیشتر با شماره تلفن 02433548975 تماس حاصل کنید.
ما را در اینستاگرام دنبال کنید.